Mã số thuế hộ kinh doanh 2025: quản lý & cách áp dụng
Ngày 30/06/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp. Trong đó, có quy định về mã số thuế dành cho hộ kinh doanh
Bạn đang quản lý một hộ kinh doanh và lo lắng trước “cơn mưa” quy định mới? Nghị định 168/2025/NĐ-CP – hiệu lực 01/07/2025 – đánh dấu bước ngoặt khi lần đầu tiên chuẩn hoá mã số thuế hộ kinh doanh 2025 trên toàn quốc, đồng bộ với Cơ sở dữ liệu dân cư. Nếu bỏ lỡ, bạn có thể rơi vào thế bị động khi nộp thuế, mở tài khoản ngân hàng hoặc xin giấy phép. Bài viết chuyên sâu này sẽ giúp bạn hiểu thấu quy chuẩn mới, tránh sai sót, đón đầu cơ hội.
Khái niệm và phạm vi áp dụng
Khoản 1 Điều 91 của Nghị định nhấn mạnh:
“Mã số hộ kinh doanh là dãy số được xác định là mã số thuế do Hệ thống ứng dụng đăng ký thuế truyền sang Hệ thống thông tin về đăng ký hộ kinh doanh để cấp cho hộ kinh doanh; được ghi trên Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.”
Nói cách khác, đây là “chiếc chìa khoá” duy nhất mở cánh cửa nghĩa vụ thuế cho ba nhóm đối tượng:
(i) hộ kinh doanh đăng ký mới sau ngày 01 ⁄ 07 ⁄ 2025;
(ii) hộ đang hoạt động nhưng chưa đồng bộ dữ liệu;
(iii) hộ gia đình sản xuất muốn “lên chính quy”.
Việc đồng bộ thông tin sẽ dừng ở ngày 30 ⁄ 06 ⁄ 2025, sau đó mọi giao dịch kê khai thuế buộc phải sử dụng mã mới hoặc số định danh cá nhân theo lộ trình Thông tư 86/2024/TT-BTC.
Quy trình cấp mã – từ hồ sơ tới dòng số trên giấy chứng nhận
Dù được mô tả khá kỹ thuật trong Nghị định, quy trình thực tế gói gọn trong ba lớp “công nghệ – kiểm tra – phê duyệt, cụ thể như sau:
+ Hồ sơ của chủ hộ được nộp (Theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến) – tại UBND cấp xã. Ngay khi hồ sơ hợp lệ, Hệ thống đăng ký hộ kinh doanh sẽ tự động tuyền dữ liệu sang Hệ thống đăng ký thuế và kiểm tra sự phù hợp của thông tin theo quy định của pháp luật về đăng ký thuế.
+ Sau cùng, thông tin phù hợp theo quy định của pháp luật về đăng ký thuế, Hệ thống ứng dụng đăng ký thuế truyền thông tin về mã số hộ kinh doanh và Cơ quan thuế quản lý trực tiếp hộ kinh doanh sang Hệ thống thông tin về đăng ký hộ kinh doanh đối với trường hợp thành lập hộ kinh doanh.
Lưu ý: Hồ sơ thông tin không phù hợp theo quy định đăng ký thuế hoặc không khớp với Cơ Sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Hệ thống ứng dụng đăng ký thuế tự động phản hồi về việc thông tin không phù hợp và truyền sang Hệ thống thông tin về đăng ký hộ kinh doanh để Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã thông báo cho hộ kinh doanh
+ Cơ quan quản lý nhà nước thống nhất sử dụng mã số hộ kinh doanh để thực hiện công tác quản lý nhà nước và trao đổi thông tin về hộ kinh doanh.
Số định danh cá nhân có phải mã số thuế của hộ kinh doanh không?
Tại khoản 2 Điều 38 thông tư 86/2024/TT-BTC quy định về mã số thuế do cơ quan thuế cấp như sau:
Mã số thuế do cơ quan thuế cấp cho cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh được thực hiện đến hết ngày 30/6/2025. Kể từ ngày 01/7/2025, người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến việc sử dụng mã số thuế theo quy định tại Điều 35 Luật Quản lý thuế thực hiện sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế
Điều đó mở ra hai kịch bản chuyển đổi:
+ Nếu bạn chưa từng xin mã thuế, hệ thống sẽ mặc định số định danh 12 chữ số của chủ hộ làm mã đăng ký ngay khi hồ sơ đăng ký hợp lệ;
+ Ngược lại, hộ kinh doanh đã có mã cũ sẽ được tự động “gắn” số định danh khi dữ liệu căn cước trùng khớp cơ sở dân cư. Những ai “lệch” ngày-tháng-năm sinh hoặc sai số CMND cũ cần nộp Mẫu 08/MST sớm nhất, tránh đến hạn mới cuống cuồng sửa. Một khi quá mốc 01 ⁄ 07, hệ thống kê khai điện tử sẽ từ chối mọi trường trống số định danh.
Quyền thành lập hộ kinh doanh & những trường hợp loại trừ
Đối chiếu Điều 82 Nghị định 168, bất kỳ công dân Việt Nam đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ đều được mở hộ kinh doanh. Tuy nhiên, danh sách “không” gồm người đang chịu án phạt tù, bị cấm hành nghề, hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính bắt buộc. Đáng chú ý, Nghị định dành ưu tiên đặc biệt cho hộ bán hàng rong, kinh doanh thời vụ, dịch vụ thu nhập thấp: họ không cần đăng ký nếu doanh thu năm không vượt ngưỡng UBND tỉnh quy định – trừ khi hoạt động ngành nghề có điều kiện. Cơ chế “nằm ngoài” này giúp kinh tế vỉa hè tiếp tục linh hoạt nhưng vẫn có lối vào khu vực chính thức khi quy mô mở rộng.
Giải đáp ba câu hỏi “nóng” của chủ hộ
Mã số hộ kinh doanh có phải số CCCD?
Trước 07 ⁄ 2025, đó là dãy 10 số do Tổng cục Thuế cấp; từ 07 ⁄ 2025, số định danh cá nhân sẽ trở thành mã thuế, đồng nghĩa mã và CCCD của chủ hộ trùng nhau.
Hộ bán hàng rong liệu phải đăng ký?
Không – miễn là doanh thu dưới ngưỡng “thu nhập thấp” do địa phương ban hành và không kinh doanh ngành có điều kiện. Nếu vượt, họ phải hoàn thiện hồ sơ như những hộ khác.
Dùng sai mã chịu hậu quả gì?
Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, khai sai, không cập nhật mã mới có thể bị phạt 2–5 triệu đồng và buộc điều chỉnh hồ sơ; trường hợp trốn tránh nghĩa vụ, mức phạt có thể tăng lũy tiến theo % thuế thiếu và tiền chậm nộp 0,03 %/ngày.
