Điểm mới về thẩm quyền liên quan đến an toàn, tai nạn lao động từ 01/7/2025

Quyền hạn của UBND cấp xã về an toàn lao động từ 01/7/2025 

Từ ngày 01/7/2025, UBND cấp xã chính thức được giao thêm nhiều nhiệm vụ cụ thể trong công tác đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động, lần đầu tiên phân quyền sâu cho cấp xã trong lĩnh vực vốn thuộc thẩm quyền cấp huyện trở lên. 

Theo Điều 9 Nghị định 128/2025/NĐ-CP, UBND cấp xã được giao các nhiệm vụ sau: 

• Tiếp nhận thông báo về nguy cơ mất an toàn lao động từ người lao động tại địa bàn quản lý để kịp thời có biện pháp ngăn chặn hành vi vi phạm (điểm a khoản 1). 
• Nhận thông báo từ người sử dụng lao động khi xảy ra sự cố nghiêm trọng về an toàn, vệ sinh lao động và chủ động xử lý theo quy định (điểm b khoản 1). 
• Ứng phó ngay nếu xảy ra sự cố kỹ thuật nghiêm trọng liên quan nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn và báo cáo Sở Nội vụ nếu vượt thẩm quyền (điểm c khoản 1 và khoản 2). 

Đây là lần đầu tiên cấp xã được giao trực tiếp các nhiệm vụ cụ thể liên quan đến an toàn lao động. 

Trước đây, các quy định tại Điều 6 và 19 Luật An toàn, vệ sinh lao động đã không nêu rõ vai trò của cấp xã trong xử lý sự cố hoặc giám sát hiện trường. 

Cấp xã quản lý bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện 

Theo Điều 51 Nghị định 39/2016/NĐ-CP UBND cấp xã thực hiện tuyên truyền chính sách BH tai nạn lao động tự nguyện; Kiểm tra, xử lý các vi phạm; Giải quyết khiếu nại, tố cáo; Kiến nghị sửa đổi chính sách nếu cần. 

Bên cạnh đó, cáo cáo định kỳ, đột xuất về UBND cấp tỉnh, Sở Nội vụ và thực hiện các trách nhiệm khác theo pháp luật. 

Cấp xã tiếp nhận khai báo tai nạn lao động, sự cố kỹ thuật 

Theo Điều 42 Nghị định 129/2025/NĐ-CP, Công an cấp xã có trách nhiệm: 

• Nhận khai báo tai nạn lao động, sự cố kỹ thuật gây mất an toàn của người sử dụng lao động (điểm b khoản 1 Điều 34 Luật An toàn, vệ sinh lao động). 
• Nhận thông báo từ UBND xã nếu tai nạn chết người hoặc làm bị thương nặng từ 2 người trở lên (điểm d khoản 1 Điều 34 Luật này). 

Trước 01/7/2025 theo Nghị định 39/2016/NĐ-CP không giao rõ nhiệm vụ tiếp nhận khai báo cho công an cấp xã. 

Cấp xã thành lập Đoàn điều tra tai nạn lao động tự nguyện 

Theo Điều 49 Nghị định 129/2025/NĐ-CP, khi người lao động tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện bị tai nạn, UBND cấp xã: 

• Báo nhanh cho Sở Nội vụ và Công an xã (nếu có chết người hoặc ≥2 người bị thương) (khoản 1). 
• Thành lập Đoàn điều tra cấp cơ sở (khoản 2). 
• Gửi biên bản điều tra tới người bị nạn, Sở Nội vụ, BHXH… (khoản 3). 

Trước 01/7/2025, Nghị định 39/2016/NĐ-CP không quy định UBND xã thành lập đoàn điều tra, thường do cơ quan cấp huyện phụ trách. 

Cấp xã phối hợp điều tra lại tai nạn lao động khi có khiếu nại, tố cáo 

Căn cứ theo quy định tại Điều 50 Nghị định 39/2016/NĐ-CP, việc điều tra lại tai nạn lao động khi có khiếu nại, tố cáo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 20 Nghị định số 143/2024/NĐ-CP thực hiện như sau: 

Ủy ban nhân dân cấp xã nơi xảy ra tai nạn và Đoàn điều tra tai nạn lao động cấp tỉnh đã điều tra vụ tai nạn lao động có trách nhiệm cung cấp đầy đủ tài liệu, đồ vật, phương tiện có liên quan đến vụ tai nạn lao động cho Đoàn điều tra lại tai nạn lao động cấp trung ương đối với tai nạn xảy ra cho người lao động trong trường hợp điều tra lại tai nạn lao động khi có khiếu nại, tố cáo theo quy định. 

Trước 01/7/2025: Nghị định 143/2024/NĐ-CP không đề cập đến vai trò cấp xã trong điều tra lại 

UBND cấp xã điều tra tai nạn lao động đối với lao động không hợp đồng 

Đây là quy định tại Điều 43 và Điều 49 Nghị định 129/2025/NĐ-CP. Theo đó, UBND cấp xã: 

• Lập biên bản tai nạn lao động (nếu chỉ bị thương nặng 1 người); 
• Thành lập Đoàn điều tra tai nạn nếu nạn nhân tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện; 
• Gửi báo cáo nhanh theo mẫu đến Sở Nội vụ và Công an xã (nếu có chết người). 

Đồng thời Ủy ban nhân dân cấp xã báo cáo tai nạn lao động, sự cố kỹ thuật gây mất an toàn, vệ sinh lao động nghiêm trọng liên quan đến người lao động làm việc không theo hợp đồng lao động xảy ra trên địa bàn với Sở Nội vụ theo quy định. 

Cấp xã chịu trách nhiệm thống kê, báo cáo tai nạn lao động nghiêm trọng 

Căn cứ theo quy định tại Điều 44 và Điều 47 Nghị định 129/2025/NĐ-CP, UBND cấp xã phải: 

• Thống kê, báo cáo các vụ tai nạn lao động, sự cố kỹ thuật nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn đến Sở Nội vụ. 
• Áp dụng với cả người lao động không có hợp đồng. 

Trước 01/7/2025, trách nhiệm báo cáo này chủ yếu do doanh nghiệp, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện theo Nghị định 39/2016/NĐ-CP. 

Kết luận 

Việc ban hành các quy định mới tại Nghị định 128 và 129/2025/NĐ-CP từ ngày 01/7/2025 đã tạo bước chuyển mạnh mẽ trong công tác phân cấp quản lý nhà nước về an toàn, vệ sinh lao động. Lần đầu tiên, Ủy ban nhân dân cấp xã được giao quyền và trách nhiệm cụ thể trong tiếp nhận thông báo, xử lý, điều tra tai nạn lao động – kể cả đối với lao động không có hợp đồng. Điều này không chỉ giúp rút ngắn thời gian phản ứng và xử lý tại chỗ khi xảy ra sự cố, mà còn nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát an toàn lao động ngay tại cơ sở. Tuy nhiên, để thực hiện tốt vai trò mới này, cấp xã cần được tập huấn đầy đủ về chuyên môn, nghiệp vụ và có cơ chế phối hợp rõ ràng với các cấp, ngành liên quan